Column: Innovatie is meer dan urine omtoveren

Geschatte leestijd – 5 minuten

We denken vaak aan technologische vernieuwing als het over innovatie gaat, omdat dat heel zichtbaar is. Denk maar aan de momenten dat de iPhone en de iPad op de markt kwamen. Toch is innoveren meer dan dat – en heeft zelfs een bedrijf als Apple het niet altijd makkelijk op het gebied van innovatie.

Apple’s moeite

In 2013 beloofde Apple-CEO Tim Cook nieuwe producten te lanceren in ‘opwindende, nieuwe categorieën’. Hoewel hij geen details bekend maakte, leek het duidelijk dat Apple niet alleen met opvolgers van de iPhone en iPad komt, maar ook met totaal nieuwe producten. Er waren geruchten over de smartwatch (die inderdaad verscheen), een eigen televisietoestel (nooit verschenen) en een goedkopere iPhone (wel verschenen).

Ook een iPhone met een groter scherm leek in 2013 onwaarschijnlijk. Desgevraagd zei Cook daarover dat er te veel concessies moeten worden gedaan, zoals op het gebied van accuduur, mobiliteit en compatibiliteit met huidige apps. Cook stelde dat Apple geen iPhone met een groter scherm maakt, zolang deze nadelen nog blijven bestaan. De iPhone Plus kwam er en de goedkopere iPhone SE ook. De iPhone X zag het licht, maar dat geldt niet voor het tv-toestel. Innoveren en jezelf opnieuw uitvinden is dus zelfs voor de grootste bedrijven der aarde een grote uitdaging.

Dance-industrie niet anders

In de dance-industrie is dat niet anders. Mysteryland (1993) en Dance Valley (1995) zijn festivals van het eerste uur. Het commerciële succes van deze festivals zorgde weer voor nieuwe muziekstijlen. House, trance, gabber, hardstyle en jungle deden hun intrede. Er ontstond een nieuwe markt die snel nieuwe spelers aantrok. De eerste editie van Extrema Outdoor vond in 1996 plaats en was een van de eerste outdoor dancefestivals, naast Dance Valley en Mysteryland in Nederland.

Dance Valley had de primeur: dansen in het daglicht. Een helder en duidelijk concept op dezelfde locatie. Extrema had een soortgelijk concept, maar dan in het zuiden van het land. En Mysteryland was druk zichzelf aan het uitvinden en vooral het wisselen van locaties en worstelen met de nacht en de muziekgenres leek het festival geen goed te doen. Pas toen de tiende verjaardag van het festival in de Haarlemmermeer werd gevierd, kon de organisatie werken aan het concept. Het rondreizende party-circus vond op het Floriade-terrein eindelijk een vaste thuisbasis. Met goede moed voor de toekomst en legio kansen tot uitbreiding en verdieping.

De festivals van het eerste uur hebben de afgelopen jaren moeite gehad om zichzelf opnieuw uit te vinden en tientallen grote, nieuwe dancefestivals zagen het licht. De hele dancefestivalmarkt begint aan zijn plafond te komen. Verzadiging treedt op. Alleen Mysteryland lijkt aan het langste eind te trekken. Dance Valley worstelt nog stevig door. En met de annulering van Extrema lijkt het eerste kind van de rekening te zijn geboren. Een volgende is niet onwaarschijnlijk. Dit gebeurt in een tijd waarin elke festival(-organisatie) zichzelf nu steeds opnieuw moet gaan uitvinden om te overleven.

Nieuw toverwoord

Innovatie wordt nu het toverwoord voor festivalorganisatoren. Wanneer je organisaties spreekt, dan zijn er volgens hen genoeg redenen om niet te innoveren. Zoals je eerder hebt kunnen lezen, is innoveren lastig. Wanneer je niet innoveert, dan verlies je terrein of houd je op te bestaan. Dus moet er geïnnoveerd worden. Echter heeft het management van veel organisatoren al geruime tijd veel redenen om niet te innoveren.

Gebruik de volgende redenen om niet te innoveren juist in jouw voordeel, zo luidt het devies. Oftewel, keer de volgende ‘adviezen’ om:

Organisatoren hebben focus op korte-, in plaats van op langetermijnresultaten!
Organisatoren hebben angst voor kannibalisatie, dat voorkomt het verkennen van nieuwe gebieden!
De middelen worden besteed aan alledaagse zaken en niet aan ontwrichtende ontwikkelingen!
Innovatie is altijd het werk van iemand anders en niet van onszelf!
Organisatoren hebben geen proces om de ontwikkeling van nieuwe ideeën te begeleiden!
Organisatoren hebben veel prikkels voor het maximaliseren van de winst en dus het vermijden van risico’s!
Festivalorganisatoren zijn niet als innovatieleiders opgeleid!
Festivalorganisatoren kijken naar gebreken binnen nieuwe ideeën, in plaats van naar potentie!
Organisatoren kijken ‘van binnen naar buiten’ in plaats van ‘van buiten naar binnen’

Meer dan urine omtoveren

In de dance-industrie ontstaan de eerste duurzame en maatschappelijke innovatieve initiatieven. Veel festivals, zoals die van ID&T en Q-dance beginnen een paar jaar geleden met een soortgelijke, duurzame en maatschappelijke innovatieroute. Anderen volgen snel. In 2016 maakte DGTL bekend geen vlees meer te serveren, om daarmee de CO2-uitstoot drastisch te verminderen. Daarnaast draait het festival volledig op groene stroom en wordt tijdens de evenementen plastic gerecycled tot nieuwe producten. Ook wordt er zelfs urine verwerkt tot mest voor stadstuinen.

Festivals veranderen langzamerhand in innovatiespeeltuinen voor innovatieve bedrijven. Maar innovatie is meer dan het mixen van smoothies terwijl je op de fiets zit, het slapen in kartonnen tentjes en je urine in kunstmest omtoveren. Innovatie zal juist in management, marketing, communicatie en verkoop plaats moeten gaan vinden. De verbinding met de fan, de klant. Het op een nieuwe wijze toepassen van een bestaand festival kan net zoveel impact hebben, als de introductie van een nieuw festival. Zo is de komst van het internet een technische innovatie, die zonder de ontwikkeling van een gezonde digitale strategie door organisaties waarschijnlijk minder succesvol zou zijn geweest.

Bij strategische innovatie kijk je als festivalorganisator op een totaal nieuwe manier naar je externe omgeving. Hierdoor wijzigt de structuur en de manier waarop je concurreert (in deze overvolle markt) fundamenteel. Innovatie in de dancefestivalmarkt moet vooral op managementniveau gaan plaatsvinden. Management-innovatie is het vernieuwen van het managen van een onderneming, met de bedoeling om de organisatie te verbeteren. Het verandert de manier waarop men moet denken en beslissingen nemen, de manier waarop organisaties analyseren, organiseren en levensvatbaar zijn.

Festivals zijn platformen

Festivals zijn per definitie digitale platformen, zoals ik in dit visiestuk schreef. Het is inmiddels vast te stellen dat het niet hebben van een digitale strategie, onvoldoende motivatie voor strategische en management innovatie en het ontbreken van een digitaal netwerk met de context die daarin is aangebracht, de levensvatbaarheid van evenementen of festivals beperkt.

Door het niet hebben van een gedegen digitale strategie en de juiste innovatie-drijfveer doe je eigenlijk maar wat en word je een Hansje Brinker. Als je niet op tijd verandert, zal je links en rechts worden ingehaald. Of uiteindelijk verdwijnen. De eerste Hansjes zijn daar. Festivalorganisatoren, het is tijd om wakker te worden. Vind jezelf opnieuw uit!

* Dit is een bewerkte versie van de post die eerder verscheen op This Is Our House.